Uniper

Uniper is een Duits energiebedrijf en een afsplitsing van E.ON. Vanaf oktober 2019 had het Finse nutsbedrijf Fortum de meerderheid van de aandelen Uniper in handen. Op 21 september 2022 werd bekend dat het bedrijf wordt genationaliseerd en dit proces werd in december 2022 afgerond.

Uniper
Beurs	Deutsche Börse: UN0
Groot­aandeelhouders	Duitse staat (99,1% per 31 dec. 2024)
Rechtsvorm	Europese vennootschap
Oprichting	2016
Oprichter(s)	E.ON
Sleutelfiguren	Michael D. Lewis (CEO) Christian Barr (CFO) Thomas Blades (voorzitter)
Land van hoofdzetel	Duitsland
Hoofdkantoor	Düsseldorf
Aantal werknemers	7464 (31 dec. 2024)
Dochter­onderneming(en)	Barsebäck Kraft Donau-Wasserkraft Lubmin-Brandov Gastransport GmbH Obere Donau Kraftwerke AG OKG Unipro Rhein-Main-Donau GmbH E.ON Sverige Uniper Kraftwerke
Product(en)	Elektriciteit en gas
Sector(en)	Nutssector
Industrie(ën)	elektriciteitsopwekking
Omzet/jaar	€ 69,6 miljard (2024)
Winst/jaar	€ 221 miljoen (2024)
Markt­kapitalisatie	€ 16,3 miljard (31 dec. 2024)
Website	www.uniper.energy
Portaal    Economie

E.ON heeft in 2016 zijn kolen- en gascentrales bij deze onderneming ondergebracht, ook die in België en Nederland staan. De naam E.ON Benelux is overgegaan in Uniper; dit is een porte-manteauwoord van "unique" en "performance". Voor de energiemarkt blijft dit bedrijf onder de merknaam E.ON leveren.

Activiteiten

Uniper is actief sinds 2016 en is ontstaan uit de splitsing van E.ON.

In 2024 hadden de centrales van Uniper een totale productiecapaciteit van 19.592 MW (2016: 36.893), waarvan 14.153 MW op basis van fossiele brandstoffen. Het resterende deel was verdeeld over waterkracht en kernenergie. De kerncentrale Oskarshamn in Zweden is de enige nucleaire faciliteit van Uniper. De totale productie was 52,7 miljard kWh (2016: 138,7), vanaf 2022 wordt de productie in Rusland niet meer in de cijfers meegenomen (productie 2021: 53,4 miljard kWh in Europa en 41,7 miljard kWh in Rusland).

Door het hoge aandeel van fossiele brandstoffen in de productie was de uitstoot van koolstofdioxide gemiddeld zo'n 272 gram per kWh in 2024. Uniper heeft voor de Europese centrales ten doel gesteld de uitstoot in 2040 volledig te compenseren. In 2016 was de uitstoot van de Europese centrales nog 44 miljoen ton CO₂ en dit was gehalveerd in 2019. Het doel voor 2030 is 11 miljoen ton en dan naar nul in 2040.

Uniper verkoopt meer elektriciteit dan het produceert. Het verkoopvolume in 2024 was 147 miljard kWh. De gasverkopen hadden een volume van 1336 miljard kWh. Het meeste gas wordt ingekocht op basis van meerjarige contracten met Nederland en Noorwegen en Rusland was ook een grote leverancier. Het aandeel van aardgas in de totale omzet is fors groter dan dat van elektriciteit.

Er zijn twee bedrijfsonderdelen:

• Flexible Generation, hier zijn alle fossiele brandstof, zoals steen- en bruinkool en aardgas, centrales in ondergebracht. In 2024 had dit onderdeel ongeveer driekwart van het totaal opgesteld vermogen van Uniper en leverde de helft van de stroomproductie.
• Green Generation, hier zijn de waterkrachtcentrales in Duitsland en Zweden en het aandeel in de Zweedse kerncentrales geconcentreerd. Dit onderdeel heeft een kwart van het opgesteld vermogen en leverde ook de helft van de productie.

Geografische ligt het zwaartepunt van de activiteiten in Duitsland en andere belangrijke landen zijn het Verenigd Koninkrijk, Nederland en Zweden.

Nederland

Uniper in de Benelux produceert en levert elektriciteit, warmte en gas aan particuliere klanten en is in Nederland een van de grootste energieleveranciers voor de zakelijke markt. Het hoofdkantoor van Uniper Benelux staat in Rotterdam.

In 2000 werd E.ON actief in Nederland met de overname van het Electriciteitsbedrijf Zuid-Holland (EZH) voor een totaal bedrag van € 1,1 miljard. In 2005 kocht E.ON Benelux het leveringsbedrijf NRE Energie en Q-ENERGY in Eindhoven. NRE Energie had op dat moment 275.000 klanten voor gas en elektriciteit.

Op 1 juli 2017 werden de Eenheden 1 en 2 van de Centrale Maasvlakte buiten bedrijf gesteld als een gevolg van het landelijk gesloten Energieakkoord voor duurzame groei.

Uniper heeft vier gascentrales (Leiden, Den Haag, UCML (Utility Centre Maasvlakte Leftbank, WKK) en 'RoCa' (Rotterdam/Capelle aan den IJssel) met een totaal opgesteld vermogen van circa 525 MW. Medio 2016 kwam de nieuwe centrale MPP-3 in gebruik met een vermogen van circa 1070 MW. Deze moderne centrale heeft een rendement van 47% hetgeen aanzienlijk beter is dan het wereldwijde gemiddelde rendement van steenkoolgestookte centrales, dat op 30% ligt. De MPP-3 verstookt poederkool en biomassa. De investering in dit project bedroeg ruim € 1,2 miljard.

In 2019 heeft het Nederlandse parlement een wet aangenomen die stroomopwekking via verbranding van steenkool vanaf het jaar 2030 verbiedt. Dit is een van de maatregelen om de uitstoot van CO₂ met 49% te verlagen in 2030. MPP-3 is een van de vier kolencentrales waarvoor dit verbod gaat gelden. Uniper is een rechtszaak gestart en eist een schadevergoeding van € 1 miljard als compensatie voor de sluiting van MPP-3 in 2030. Als onderdeel van de Duitse reddingsactie van juli 2022 zal Uniper de rechtszaak tegen de Nederlandse staat staken.

België

Tevens heeft Uniper Benelux een centrale in België. In hier draagt het zakelijke segment van de organisatie nog de naam E.ON Benelux. Half december 2009 werd bekendgemaakt dat E.ON het een equivalent aan energie zou uitwisselen met Electrabel België. E.ON verkreeg hierdoor de met steenkolen gestookte centrale van Langerlo (Genk, 556 MW), een gascentrale in Vilvoorde (385 MW) en het recht om nucleaire energie te kopen, equivalent aan 770 MW capaciteit. Electrabel kreeg in ruil hiervoor een aantal energiecentrales in Duitsland. In 2017 werd de centrale in Vilvoorde verkocht. Eerder was al de centrale Langerlo afgestoten.

Resultaten

In de acht jaren van 2016 tot en met 2023 heeft het bedrijf drie jaar met winst afgesloten. Het grote verlies in 2022 was een gevolg van de sterk gestegen energiekosten door de Russische inval in Oekraïne en het opblazen van de Nord Stream gaspijplijnen. Het bedrijf raakte in ernstige financiële problemen en werd in 2022 nagenoeg volledig genationaliseerd. De scherpe daling van het opgesteld vermogen, de productie en de CO₂ uitstoot is vooral het effect van het een politiek besluit in Rusland. Na 25 april 2023 heeft Uniper geen zeggenschap meer over de centrales in dit land.

Jaar	Omzet	Netto- resultaat	Werk- nemers	Opgesteld vermogen (in MW)	Productie (×miljard kWh)	Uitstoot CO2 (×miljoen ton)	Idem in gram/kWh
	(× € miljoen)
2016	67.285	–3234	12.635	36.893	138,7	72,7	502
2017	72.238	–538	12.180	35.318	120,8	63,3	506
2018	91.813	–442	11.780	35.262	113,9	59,5	499
2019	65.804	644	11.532	32.497	104,0	47,0	445
2020	50.968	402	11.751	33.548	95,2	42,6	453
2021	163.979	–4106	11.494	31.587	110,7	50,9	454
2022	274.121	–19.124	7008	31.617	60,8	55,6	478
2023	107.915	6330	6863	22.482	52,7	19,4	356
2024	69.636	221	7464	22.482	52,7	19,4	272

Eigenaars

In september 2016 werd de afsplitsing geëffectueerd. Op 9 september 2016 kregen de E.ON aandeelhouders 53,35% van de aandelen Uniper in handen. E.ON behield een minderheidsbelang van 46,65%. Drie dagen later, 12 september 2016, was de eerste handelsdag voor de aandelen Uniper op de beurs van Frankfurt. De introductiekoers was €13,12. Vanaf 19 december 2016 tot eind 2022 maakte het aandeel deel uit van de Duitse aandelenindex MDAX.

In september 2017 bracht het Finse energieconcern Fortum een bod uit van ruim € 8 miljard op heel Uniper. Fortum nam eerst E.ON’s minderheidsbelang over voor € 22 per aandeel en bracht daarna een vergelijkbaar bod uit op de overige aandelen. Medio juni 2018 gaf de Europese Commissie aan geen bezwaren te hebben tegen de overname. Er was wel veel weerstand tegen de transactie van de andere aandeelhouders en het management van Uniper. Medio juni 2018 is de verkoop van het E.ON belang in Uniper afgerond, Fortum betaalde € 3,8 miljard voor een belang van 46,65%. Het bod op de resterende aandelen van Uniper mislukte. De Russische toezichthouder heeft bepaald dat Fortum niet meer dan 50% van de aandelen Uniper mag houden, op 31 december 2018 had Fortum een belang van 49,99% in handen. In oktober 2019 nam het een pakket aandelen over van twee activistische aandeelhouders, Elliott en Knight Vinke. Fortum betaalde € 2,3 miljard voor een pakket aandelen van 20,5% en kreeg hiermee 70,5% van de aandelen Uniper in handen. Per 31 december 2021 was het belang verder gestegen naar 78%.

Door de gestegen gasprijs en het staken van de gaslevering uit Rusland werd op 22 juli 2022 een overeenkomst bekend gemaakt. Van de Duitse staat krijgt Uniper € 267 miljoen aan eigen vermogen en verder geeft het bedrijf een converteerbare lening uit ter waarde van € 7,7 miljard. Wordt deze lening laatste omgezet in aandelen, dan krijgt de Duitse staat een aandelenbelang van 30% in Uniper. Bovendien krijgt Uniper meer krediet van staatsbank KfW, dit wordt verhoogd van € 2 miljard naar € 9 miljard. Tot slot mag de onderneming vanaf 1 oktober 2022 de hogere gasinkoopprijzen doorberekenen aan de afnemers.

Dit steunpakket bleek onvoldoende. Op 21 september 2022 werd de nationalisatie van Uniper bekend gemaakt. Er komt een kapitaalverhoging van € 8 miljard. De aandelen worden uitgegeven tegen een prijs van € 1,70 per aandeel en de enige koper is de Duitse staat. Verder verkoopt Fortum alle Uniper aandelen die het bezit voor eenzelfde prijs per aandeel. Het aantal uitstaande aandelen steeg 366 miljoen aandelen naar 8,3 miljard aandelen. Per 31 december 2022 had de Duitse staat, middels UBG Uniper Beteiligungsholding GmbH, 99,12% van de aandelen in handen. De kredieten die door Fortum zijn verstrekt aan Uniper zijn overgenomen door de Duitse staat. Fortum heeft het recht verkregen een eerste bod uit te brengen wanneer Uniper besluit de Zweedse waterkrachtcentrales of nucleaire activiteiten te verkopen. Deze optie loopt tot uiterlijk 31 december 2026.

Geschiedenis

Uniper is actief sinds 2016 en is ontstaan uit de splitsing van E.ON.

In september 2017 bracht het Finse energieconcern Fortum een bod uit van ruim € 8 miljard op alle aandelen Uniper. Na verdere aankopen in de markt was het belang opgelopen tot 78% per 31 december 2021.

Het bedrijf had tot december 2017 ook een belang van 25% in het grote Russische aardgasveld Yuzhno-Russkoye. Het Oostenrijkse OMV nam het belang over voor € 1,7 miljard. Het gasveld ligt in West-Siberië en kwam in 2007 in productie. Het produceert zo’n 25 miljard m³ gas per jaar.

In april 2019 verkocht Uniper de laatste aandelen in het Braziliaanse bedrijf ENEVA. De andere aandeelhouders in het bedrijf namen het resterende belang over en sindsdien heeft Uniper geen activiteiten meer in het Latijns-Amerikaanse land.

De Russische invasie van Oekraïne sinds 2022 heeft een dramatisch effect gehad op de onderneming. De gaslevering werd onzeker, met een zeer sterke stijging van de gasprijzen tot gevolg. Vanaf juni 2022 kreeg Uniper nog maar 40% van de contractueel vastgelegde hoeveelheid aardgas uit Rusland en om aan de leveringsverplichtingen te voldoen moest Uniper tegen veel hogere prijzen bij andere partijen gas inkopen. Deze hogere inkoopkosten kon het door contractuele afspraken niet doorberekenen aan de afnemers.

Verder had het uitgebreide activiteiten in Rusland, deze waren ondergebracht in het bedrijfsonderdeel Russian Power Generation. Het was een kleine onderdeel met een jaaromzet van zo'n € 1 miljard in 2021. Op 31 december 2022 werd de Russische activiteiten gedeconsolideerd na het besluit alle activiteiten in het land te staken en waar mogelijk af te stoten.

Zie ook

• Lijst van elektriciteitscentrales in Nederland
• Lijst van elektriciteitscentrales in België

Externe links

• Officiële website
• Uniper Nederland

Bronnen, noten en/of referenties