Neomonachus
Neomonachus – rodzaj drapieżnych ssaków morskich z podrodziny Monachinae w obrębie rodziny fokowatych (Phocidae).
| Neomonachus | |||
| Slater & K.M. Helgen, 2014[1] | |||
 Mniszka hawajska (N. schauinslandi) | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Infrarząd | |||
| Parworząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj |
Neomonachus | ||
| Typ nomenklatoryczny | |||
|
Monachus schauinslandi Matschie, 1905 | |||
| Gatunki | |||
| |||
Rozmieszczenie geograficzne
edytujRodzaj obejmuje jeden żyjący współcześnie gatunek występujący na Hawajach[2][3].
Morfologia
edytujDługość ciała 183–240 cm; masa ciała 136–272 kg; długość ciała noworodków około 100 cm, masa ciała 16–18 kg (dotyczy gatunku występującego współcześnie)[3][4].
Systematyka
edytujRodzaj zdefiniowali w 2014 roku amerykańscy zoolodzy Graham J. Slater i Kristofer Michael Helgen w artykule zatytułowanym Biogeografia i taksonomia wymarłych i zagrożonych wyginięciem mniszek w świetle badań starożytnego DNA i morfologii czaszek opublikowanym na łamach „ZooKeys”[1]. Gatunkiem typowym jest (oryginalne oznaczenie) mniszka hawajska (N. schauinslandi).
Etymologia
edytujNeomonachus: gr. νεος neos ‘nowy’; rodzaj Monachus Fleming, 1822 (mniszka)[1].
Podział systematyczny
edytujTakson wyodrębniony na podstawie danych genetycznych z Monachus; drogi rozwojowe Monachus i Neomonachus rozdzieliły się około 6,3 mln lat temu[1] (zobacz kladogram[5]). Do rodzaju należą następujące współczesne[a] gatunki[1][7][4][8][2]:
| Grafika | Gatunek | Autor i rok opisu | Nazwa zwyczajowa[9] | Podgatunki[3][2][4] | Rozmieszczenie geograficzne[3][2][4] | Podstawowe wymiary[3][4][b] | Status IUCN[10] |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Neomonachus schauinslandi | (Matschie, 1905) | mniszka hawajska | gatunek monotypowy | endemit Stanów Zjednoczonych: Hawaje, głównie w północno-zachodniej części (atole Kure, Midway, Pearl i Hermes, Wyspa Lisianskiego, Laysan i French Frigate Shoals) | DC: 183–240 cm MC: 136–272 kg |
VU | |
| Neomonachus tropicalis | (J.E. Gray, 1850) | mniszka karaibska | gatunek monotypowy | wyspy i wybrzeże Morza Karaibskiego i wschodniej części Zatoki Meksykańskiej (takie jak Bahamy, Wielkie i Małe Antyle), także półwysep Jukatan i na południe wzdłuż wybrzeży Ameryki Środkowej i Południowej do Gujany oraz wzdłuż wybrzeży Florydy i Georgii w Stanach Zjednoczonych | DC: 199–226 cm MC: 163 kg[11] |
EX |
.jpg){kind=link}
Kategorie IUCN: VU – gatunek narażony, EX – gatunek wymarły.
Uwagi
edytuj- ↑ W teriologii za taksony współczesne uważa się również gatunki wymarłe po 1500 roku[6].
- ↑ DC – długość ciała; MC – masa ciała
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d e Scheel i in. 2014 ↓, s. 17.
- ↑ a b c d C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 442. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
- ↑ a b c d e B. Stewart: Family Phocidae (Earless Seals). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 4: Sea Mammals. Barcelona: Lynx Edicions, 2014, s. 169. ISBN 978-84-96553-93-4. (ang.).
- ↑ a b c d e Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 677. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
- ↑ Scheel i in. 2014 ↓, s. 13.
- ↑ N.S. Upham, C.J. Burgin, J. Widness, M.A. Becker, H. Handika, J.S. Zijlstra & D.G. Huckaby: Taxonomic overview. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 2.2) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2025-07-02]. (ang.).
- ↑ N.S. Upham, C.J. Burgin, J. Widness, M.A. Becker, H. Handika, J.S. Zijlstra & D.G. Huckaby: The ASM Mammal Diversity Database. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 2.3) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2025-10-26]. (ang.).
- ↑ Appendix 1: Extinct species. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 710. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
- ↑ Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 154. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
- ↑ Taxonomy: Neomonachus – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2025-10-26]. (ang.).
- ↑ P.J. Adam. Monachus tropicalis. „Mammalian Species”. 747, s. 2, 2004. DOI: 10.1644/747. (ang.).
Bibliografia
edytuj- D.M. Scheel, G.J. Slater, S-O. Kolokotronis, C.W. Potter, D.S. Rotstein, K. Tsangaras, A.D. Greenwood & K.M. Helgen. Biogeography and taxonomy of extinct and endangered monk seals illuminated by ancient DNA and skull morphology. „ZooKeys”. 49, s. 1–33, 2014. DOI: 10.3897/zookeys.409.6244. (ang.).