یعقوب پسر زبدی
یعقوب پسر زِبِدی (درگذشتهٔ ۴۴ میلادی) از حواریون و از دوازده رسول برگزیده عیسی بود. او پسر زبدی و سالومه و همچنین برادر یوحنا بود. برای مشخص کردن وی از یعقوب پسر حلفا، او یعقوبِ بزرگتر نیز خوانده می‌شود. مسیرِ کامینو دِ سانتیاگو نیز برای زیارتِ محلی که مدفنِ وی خوانده می‌شود، مشهور است.
یعقوب پسر زبدی | |
|---|---|
 Santiago Matamoros St. James riding a اسب | |
| حواریون و شهید | |
| زادهٔ | بیت صیدا، Judaea، امپراتوری روم |
| درگذشتۀ | 44 AD اورشلیم، Judaea، امپراتوری روم |
| تکریم‌شده در | All مسیحیت |
| قدیس‌شدن | Pre-congregation |
| بارگاه اصلی | Cathedral of سانتیاگو د کمپوستلا، گالیسیا (Spain), Cathedral of St. James, Jerusalem، ارمنی‌های اورشلیم (Israel) |
| بزرگداشت | 25 July (مسیحیت غربی) 30 April (Eastern Christianity) 30 December (Hispanic Church) |
| نمادها | اسکالوپ، Pilgrim's hat |
| قدیس حامی | Places Acoma Pueblo, Sahuayo، کرتارو، کرتارو، گالیسیا، گواتمالا، نیکاراگوئه، گوایاکیول، اسپانیا، etc. Professions دامپزشکs, سوارکاریs, پوستینs, دباغیs, داروسازs |
در عهد جدید
ویرایش
یعقوب زبدی در خانواده‌ای یهودی از ماهی‌گیران در دریاچه طبریه زاده شد. پدر و مادر او زبدی و سالومه بودند. سالومه خواهر مریم (مادر عیسی) بود و این باعث می‌شد که یعقوب بزرگ پسرخالهٔ عیسی باشد. به یعقوب لقب «بزرگ» داده شد تا او از دیگر رسول، یعنی یعقوب «کوچک» متمایز شود، که «بزرگ» در این‌جا به معنی مسن‌تر یا بلندتر بودن است، نه مهم‌تر بودن. یعقوب بزرگ برادر یوحنا بود.[۱]
یعقوب یکی از نخستین شاگردانی توصیف می‌شود که به عیسی پیوستند. انجیل‌های هم‌نوا بیان می‌کنند که یعقوب و یوحنا همراه پدرشان کنار دریا آمادهٔ ماهی‌گیری بودند که عیسی آنان را فراخواند تا او را دنبال کنند.[۲]
یعقوب همراه با برادرش یوحنا و پطرس، در میان دوازده حواریون نوعی سه‌نفرهٔ غیررسمی تشکیل دادند. عیسی تنها اجازه داد آنان در سه موقعیت خاص در خدمت عمومی او حضور داشته باشند: زنده کردن دختر یایروس،[۳] تجلی عیسی،[۴] و مصائب باغ جتسیمانی.[۵] یعقوب و یوحنا[۶] (یا در روایتی دیگر مادرشان[۷]) از عیسی خواستند که در شکوه خود، به آنان جایگاهی در سمت راست و چپ او بدهد. عیسی آنان را سرزنش کرد و پرسید که آیا آماده‌اند از جامی که او خواهد نوشید بنوشند، و گفت این افتخار حتی در اختیار او هم نیست که بدهد. دیگر حواریون از آنان دلخور شدند. یعقوب و برادرش همچنین خواستند بر شهری سامری آتش نازل کنند، اما توسط عیسی بازداشته شدند.[۸]
.jpg){kind=link}
اعمال رسولان گزارش می‌دهد که «هیرودیس پادشاه» (که معمولاً با هرود آگریپا یکی دانسته می‌شود) یعقوب را «با شمشیر کشت».[۹] هنری آلفرد پیشنهاد می‌کند که احتمالاً سر او را بریدند.[۱۰] نیکسون معتقد است مرگ او شاید به‌دلیل خلق‌وخوی آتشین یعقوب بوده باشد،[۱۱] که به‌خاطر آن او و برادرش لقب بوآنرگس یا «پسران تندر» را گرفتند.[۱۲] ف. ف. بروس این روایت را با رهایی پطرس مقایسه کرده و می‌نویسد این‌که «یعقوب بمیرد و پطرس نجات یابد» یک «راز عنایت الهی» است.[۱۳]
تکریم
ویرایشدر سنت کاتولیک، یعقوب مقدس قدیس حامی اسپانیا است و بنا بر افسانه، پیکر او در سانتیاگو د کومپوستلا در گالیسیا نگهداری می‌شود. نام سانتیاگو دگرگونی محلی از حالت مضاف‌الیه لاتینی Sancti Iacobi به معنی «(کلیسا یا زیارتگاه) یعقوب مقدس» است. این نام بعدها به یک نام شخصی در اسپانیایی و پرتغالی تبدیل شد (به شکل Tiago یا در املاهای قدیم Thiago و سپس به‌صورت نام‌های رایج همچون Diego/Diogo). زیارت سنتی مسیحیان به مقبرهٔ این قدیس، که با نام «راه یعقوب» شناخته می‌شود، از اوایل قرون وسطی محبوب‌ترین زیارت کاتولیک‌های اروپای غربی بود. گرچه احیای نوین و شهرت امروزی آن بیشتر مرهون کتاب والتر استارکی در سال ۱۹۵۷ به‌نام راه سانتیاگو: زائران یعقوب است.[۱۴] به‌طور رسمی، در سال ۲۰۱۸ حدود ۳۲۷٬۳۷۸ زائر ثبت‌نام کردند که مسیر پایانی ۱۰۰ کیلومتر (۶۲ مایل) پیاده‌روی (یا ۲۰۰ کیلومتر (۱۲۰ مایل) با دوچرخه) به سانتیاگو را طی کرده بودند تا کمپوستلا دریافت کنند.[۱۵] وقتی روز ۲۵ ژوئیه با یک‌شنبه مقارن می‌شود، «سال مقدس» (یک سال مقدس یعقوبی) اعلام شده و دری شرقی ویژه برای ورود به کلیسای جامع سانتیاگو گشوده می‌شود. این سال‌های یوبیلی از الگوی ۶-۵-۶-۱۱ پیروی می‌کنند (جز در پایان سده‌هایی که سال کبیسه نیست و شکاف ۷ یا ۱۲ سال ایجاد می‌شود). در سال مقدس ۲۰۰۴، تعداد ۱۷۹٬۹۴۴[۱۶] زائر در کومپوستلا پذیرفته شدند و در سال مقدس ۲۰۱۰ این رقم به ۲۷۲٬۴۱۲ نفر رسید.[۱۷] تازه‌ترین سال مقدس از این دست ۲۰۲۱ بود و بعدی در سال ۲۰۲۷ خواهد بود.
عید
ویرایشروز عید یعقوب مقدس در ۲۵ ژوئیه در تقویم آیینی کاتولیک، ارتدوکس شرقی، ارتدوکس حقیقی، انگلیکان، لوتری و برخی کلیساهای پروتستان دیگر جشن گرفته می‌شود.[۱۸] دلیل سنتی برگزاری عید در ۲۵ ژوئیه، باور به این است که او در سال ۴۴ میلادی در همین روز به شهادت رسید. با این حال، برخی تاریخ‌نگاران می‌گویند این تاریخ برای هم‌زمانی با عید کریستوفر قدیس انتخاب شده است.[۱۹]
او همچنین در ۳۰ آوریل در تقویم آیینی ارتدوکس مسیحی (برای کلیساهایی که هنوز گاه‌شماری ژولینی سنتی را دنبال می‌کنند، ۳۰ آوریل هم‌اکنون برابر با ۱۳ مه در تقویم گریگوری نوین است) و نیز در ۳۰ ژوئن (سیناکسیس حواریون) یادبود می‌شود. روز ملی گالیسیا نیز در ۲۵ ژوئیه برگزار می‌شود، زیرا یعقوب قدیس نگهبان آن است.[۲۰]
اورشلیم
ویرایشجایگاه شهادت در کلیسای جامع رسولان ارمنی یعقوب در محله ارمنی اورشلیم قرار دارد. نمازخانهٔ یعقوب بزرگ، که در سمت چپ محراب جای گرفته، مکان سنتی‌ای دانسته می‌شود که او به فرمان آگریپا در آنجا گردن زده شد (اعمال ۱۲:۱–۲). باور بر این است که سر او زیر قربانگاه دفن شده، که با سنگ مرمر سرخ و شش چراغ نذری مشخص شده است.[۲۱]
اسپانیا
ویرایشمأموریت در ایبریا و دفن در کومپوستلا
ویرایشهیستوریای کومپوستلان سدهٔ دوازدهم، که به سفارش دیه‌گو گلمیرس نوشته شد، خلاصه‌ای از افسانهٔ یعقوب را همان‌گونه که در کومپوستلا باور داشتند ارائه می‌دهد. دو نکته در این افسانه مرکزی‌اند: نخست، این‌که یعقوب انجیل را هم در ایبریا و هم در سرزمین مقدس موعظه کرد؛ دوم، این‌که پس از شهادت او به‌دست هرود آگریپا، پیروانش پیکر او را از راه دریا به ایبریا بردند و در پادرون در کرانهٔ گالیسیا فرود آمدند و سپس آن را بر زمین حمل کردند تا در سانتیاگو د کومپوستلا دفن کنند.[۲۲]
پس از سفر به ساردینیا، یعقوب در کارتاخنا پیاده شد و موعظهٔ انجیل را آغاز کرد.[۲۳] بنا به سنت محلی کهن، در ۲ ژانویه سال ۴۰ میلادی مریم مقدس هنگام موعظهٔ یعقوب بر کرانهٔ رود اِبرو در سزاراوگوستا (زاراگوسا کنونی) بر او ظاهر شد. او روی ستونی پدیدار شد که هنوز در باسیلیکای بانوی ستون نگهداری می‌شود. پس از این ظهور، یعقوب به یهودیه بازگشت و در سال ۴۴ میلادی به‌دست هِرود آگریپا یکم گردن زده شد.[۲۴][۲۵]
انتقال یادگارهای او از یهودیه به گالیسیا در شمال‌باختری ایبریا، بنا به افسانه، با رویدادهای معجزه‌آسا انجام شد: پیکر بی‌سر او به‌دست فرشتگان برداشته شد و در قایقی بی‌سکان و بی‌خدمه به ایریا فلاویا در ایبریا برده شد، جایی که تخته‌سنگی عظیم گرد پیکر او را گرفت.[۲۲] طبق سنت، وقتی دو شاگرد یعقوب، تئودور و آتاناسیوس، به ایریا فلاویا رسیدند، نزد ملکه لوپا رفتند و خواستند محلی برای دفن بدن او بدهد.[۲۶] لوپا در کودکس کالیستینوس ظاهر می‌شود که می‌گوید او تصمیم گرفت شاگردان را فریب دهد و به فرماندار دویو بفرستد تا کشته شوند. آنان از دام گریختند و نزد ملکه بازگشتند. بار دیگر لوپا کوشید با فریبکاری آنان را به پیکو ساکرو (قلهٔ مقدس) بفرستد تا دو گاو او را برای کشیدن مصالح مقبره بگیرند، بی‌آنکه بگوید غاری در کوه هست که درِ جهنم است و اژدهایی آن را نگهبانی می‌کند. اما حضور صلیب مقدس شاگردان را از آسیب نگاه داشت و گاوان رام شدند.[۲۷][۲۸] پس از مشاهدهٔ این رویدادهای معجزه‌آسا، لوپا به مسیحیت گروید و در ساخت مقبرهٔ قدیس در لیبردون یاری کرد.[۲۹]
سنت کومپوستلا کشف یادگارهای قدیس را در سدهٔ نهم، به‌دست پلاگیوس راهب در جنگل لیبردون در زمان اسقف تئودمیر و پادشاه آلفونسوی دوم می‌داند.[۳۰] این سنت‌ها پایهٔ شکل‌گیری مسیر زیارتی شدند که از سدهٔ نهم آغاز گردید و زیارتگاه یعقوب در سانتیاگو د کومپوستلا به یکی از مشهورترین مراکز زیارت مسیحیان بدل شد. راه یعقوب شبکه‌ای از مسیرهاست که سراسر اروپای غربی را در می‌نوردد و در سانتیاگو د کومپوستلا در شمال اسپانیا به هم می‌رسد.[۳۱]
افسانهٔ قرون وسطایی «سانتیاگو ماتاموروس»
ویرایش
در روایتی متأخرتر آمده که او به‌طور معجزه‌آسا در نبرد کلاویخو ظاهر شد و برای ارتش مسیحی جنگید و از آن پس «سانتیاگو ماتاموروس» (یعقوب مورکش) خوانده شد. شعار جنگی سنتی ارتش‌های مسیحی اسپانیا این بود: ¡سانتیاگو، و سیه‌را، اسپانیا! («یعقوب، و برای اسپانیا ضربه بزن!»). میگل د سروانتس در دن کیشوت توضیح می‌دهد که «خداوند شوالیهٔ بزرگ با صلیب قهوه‌ای را به اسپانیا به‌عنوان سرپرست و نگهبان عطا کرد».[۳۲]
نشان
ویرایش
نشان یعقوب صدف اسکالوپ (یا صدف گوش‌ماهی) بود و زائران زیارتگاه او معمولاً این نماد را بر کلاه یا لباس خود می‌پوشیدند. واژهٔ فرانسوی برای صدف اسکالوپ coquille St. Jacques است، به معنی «صدف (یا نرم‌تن) یعقوب». واژهٔ آلمانی آن Jakobsmuschel است، یعنی «صدف یعقوب»؛ واژهٔ هلندی Jacobsschelp است، به معنی «صدف یعقوب». در زبان دانمارکی با همان معنا واژهٔ Ibskal به‌کار می‌رود – Ib شکل دانمارکی نام «یعقوب» و skal به معنی «صدف» است.[نیازمند منبع]
فرمان نظامی یعقوب
ویرایشفرمان نظامی فرمان یعقوب، که به نام سانتیاگو یا یعقوب مقدس نام‌گذاری شد، در سدهٔ دوازدهم در اسپانیا برای جنگ با مورها بنیان‌گذاری شد. بعدها، همانند دیگر فرمان‌های شوالیه‌ای، عضویت در آن به نشانی از افتخار بدل شد.[۳۳]
مورمون‌ها
ویرایشکلیسای عیسی مسیح قدیسان آخرالزمان تعلیم می‌دهد که در سال ۱۸۲۹ رسولان یعقوب، پطرس و یوحنا به‌عنوان فرستادگان آسمانی بر جوزف اسمیت و الیور کاودری ظاهر شدند و کهنوت ملکیصادق را بر آنان اعطا کردند و این‌گونه جانشینی رسولی و اختیار منحصر‌به‌فرد در زمین به سازمان آنان منتقل شد.[۳۴]
بر اساس این آموزش، این رویداد مدتی پس از ۱۵ مه ۱۸۲۹ رخ داد، زمانی که یَحیای تعمیددهنده به‌طور مشابه بر اسمیت و کاودری ظاهر شد و کهنوت هارونی یا کهنوت پایین‌تر را بر آنان عطا کرد و بیان داشت که این کار را به دستور یعقوب، پطرس و یوحنا انجام می‌دهد.[۳۵]
در اسلام
ویرایشقرآن در روایت خود از حواریون عیسی، نام‌ها، تعداد یا جزئیات زندگی آنان را ذکر نمی‌کند. با این حال، تفاسیر اسلامی کمابیش با فهرست عهد جدید هم‌نظرند و می‌گویند شاگردان شامل پطرس، فیلیپوس، توما، بَرنابا، متی، اندریاس، یعقوب، یهودا، یوحنا و شمعون قانوی بودند.[۳۶]
جستارهای وابسته
ویرایشمنابع
ویرایش- ↑ Camerlynck 1910.
- ↑ Matt. 4:21–22, Mk. 1:19–20
- ↑ Mark 5:37
- ↑ Matthew 17:1
- ↑ Matthew 26:37
- ↑ Mark 10:35–45
- ↑ Matthew 20:20–28
- ↑ Lk 9:51–6
- ↑ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب
<ref> غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نامbibleverse (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.). - ↑ Alford, H. (1841-61), Greek Testament Critical Exegetical Commentary - Alford on Acts 12, accessed on 29 June 2025
- ↑ Nixon 1963, p. 1354.
- ↑ Mark 3:17
- ↑ Bruce 1964, p. 237.
- ↑ Starkie 1957.
- ↑ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب
<ref> غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نامcathedralوارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.). - ↑ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب
<ref> غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نامarchicompostelaوارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.). - ↑ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب
<ref> غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نامperegrinossantiagoوارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.). - ↑ "The Calendar". The Church of England (به انگلیسی). Retrieved 27 March 2021.
- ↑ Jeffery (Fresco) (2024-02-19). "The Feast of Saint James on July 25th". Fresco Tours (به اسپانیایی). Retrieved 2025-04-13.
- ↑ "DOG 1 do 01/01/1979 - DECRETO POLO QUE SE DECLARA DIA NACIONAL DE GALICIA O DIA 25 DE XULLO DE CADA ANO". www.xunta.gal (به گالیسیایی). Retrieved 2023-10-02.
- ↑ خطای یادکرد: خطای یادکرد:برچسب
<ref> غیرمجاز؛ متنی برای یادکردهای با نامchristusrexوارد نشده است. (صفحهٔ راهنما را مطالعه کنید.). - ↑ ۲۲٫۰ ۲۲٫۱ Esparza, Daniel (25 October 2021). "Two Jameses and a confusion of relics in Compostela". Aleteia.
- ↑ "LA PROMOCIÓN EPISCOPAL DE UNA NUEVA ICONOGRAFÍA EN EL SIGLO XVIII: SANTIAGO APÓSTOL ORIGEN DE LA FE EN LA DIÓCESIS DE CARTAGENA" (PDF) (به اسپانیایی). Retrieved 8 March 2024.
- ↑ Chadwick 1976.
- ↑ Fletcher 1984.
- ↑ Regional Government of Galicia. "Legends of the Camino de Santiago". Google Arts and Culture.
- ↑ Rodríguez, Eladio, "Boi", Diccionario enciclopédico gallego-castellano,
Rodríguez attributes to this legend the origin of the popular saying "Boi bravo, vente ó carro, que o manda o Señor Santiago" (English Brave ox, come to the cart, sent by Lord Santiago)
- ↑ "The Jacobean Legend of Queen Lupa". TranslatioMedia. 27 May 2021. Archived from the original on 25 July 2023. Retrieved 26 March 2023.
- ↑ Senén, Felipe (5 June 2016). "O "Bosque de Galicia": os bosques animados, Libredón, Ilicino..." La Opinión de A Coruña (به اسپانیایی). Retrieved 20 December 2020.
- ↑ Franco Taboada, Arturo (1998). Los orígenes de Compostela: una historia dibujada (به اسپانیایی). Antilia. ISBN 8416460019.
- ↑ "St. James the Greater|Feast day:25 July". Servants of the Pierced Hearts of Jesus and Mary.
- ↑ Cervantes 1863, p. 441.
- ↑ Billington, Rachel (1 October 1989). "Santiago's Golden Legend". The New York Times Magazine.
- ↑ کتاب اصول و پیمان‌ها [۱].
- ↑ کتاب اصول و پیمان‌ها [۲].
- ↑ Noegel & Wheeler 2003, p. 86:Muslim exegesis identifies the disciples of Jesus as Peter, Andrew, Matthew, Thomas, Philip, John, James, Bartholomew, and Simon
مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «James, son of Zebedee». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۹ مارس ۲۰۲۴.
در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ یعقوب پسر زبدی موجود است.